مترجم سایت

بيش از دو دهه از پايان جنگ تحميلي مي گذرد . جنگي 8ساله که تأثير زيادي روي تاريخ اين سرزمين گذاشته است. تأثير اين جنگ روي سينماي ايران نيز مثال زدني است. بخش قابل توجهي از تاريخ سينماي ايران در سال هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي را فيلم هاي مرتبط با جنگ و تبعات آن تشکيل مي دهد. سينمايي که به سينماي دفاع مقدس شهرت يافت و توجه جهانيان را نيز به آنچه در خلال و پس از اين جنگ گذشت جلب کرد . آنچه در ادامه مي خوانيد مروري است گذرا بر بازيگران و نقش هاي شاخصي که در تاريخچه سينماي دفاع مقدس ماندگار شدند. ملاک و معيار اين ماندگاري دريافت سيمرغ بلورين بازيگري از جشنواره فيلم فجر و يا ديپلم افتخار از اين ويترين سالانه سينماي ايران است. به جز اينها قطعا بوده اند نقش ها و نقش آفريني هاي ماندگاري که در ذهن و دل علاقه مندان سينما باقي مانده و گوشه اي از رشادت ها و رنج هاي مردم اين سرزمين را در طي سال هاي دفاع مقدس و پس از آن بازتاب داده اند.

پرويز پرستويي

ديار عاشقان

«ديار عاشقان»ساخته حسن کاربخش در رديف نخستين فيلم هاي قابل اعتناي سينماي دفاع مقدس در دهه شصت قرار مي گيرد. «ديار عاشقان »نخستين تجربه بازيگري سينمايي پرويز پرستويي را نيز رقم مي زند. بازيگري با سوابق تئاتر و حضور در چند فيلم کوتاه که با حضور در اين فيلم راه خود را به سوي مناسبات سينماي حرفه اي گشود و بعد ها به يکي از معتبرترين و محبوب ترين بازيگران سينماي ايران بدل شد . پرويز پرستويي در نخستين نقش آفريني حرفه اي خود در آغاز دهه شصت نقش علي را بر عهده دارد که يک سرباز احتياط است. او که آدمي کاملا معمولي است و زندگي خود را در صلح و آرامش گذرانده، تمايلي به حضور در خط مقدم جبهه ندارد و روزها را به کار در آشپزخانه مي گذراند تا آن که با دوست قديمي اش مجتبي که بيسجي است روبرو مي شود . رابطه اين دو و بعد شهادت مجتبي ،علي و ديدگاههايش را متحول مي سازد.
تا پيش از «ديار عاشقان»که در سال 1362ساخته شد،اغلب فيلم هاي مرتبط با جنگ تحميلي را مستندهاي خبري و يا فيلم هايي تشکيل مي دادند که بيشتر به ظواهر جنگ مي پرداختند. اما «ديار عاشقان»و يکي دو فيلم ديگر که همزمان ساخته شدند، درک تازه فيلمسازان از مقوله دفاع مقدس لايه هاي زيرين جنگ و دفاع از ارزش ها را به نمايش گذاردند . بازي روان و ساده پرويز پرستويي در قالب آدمي ساده که با حضور در ميدان جنگ به تعريف تازه اي از مبارزه و دفاع مي رسد، در جذابيت اين فيلم تأثير گذار بود . بعد ها بازي و حضور مقتدر پرويز پرستويي به شمايل ماندگار سينماي دفاع مقدس بدل شد. پرستويي براي بازي در فيلم «ديار عاشقان »برنده لوح زرين بازيگر نقش مکمل مرد از دومين جشنواره فيلم فجر شد. جايزه اي که به نوعي نخستين جايزه بازيگري در جشنواره فجر به حساب مي آيد.چرا که در اولين دوره جشنواره اصلا جايزه اي اهدا نشد و در دومين دوره هم جايزه بازيگر نقش اول به هيچ بازيگري تعلق نگرفت.

خسرو شکيبايي

کيميا

زنده ياد خسرو شکيبايي را به عنوان بازيگري توانمند که اغلب نقش ها را به خود شبيه مي سازد، مي شناسيم . ويژگي هاي رفتار شکيبايي بيشتر مناسب ايفاي نقش کاراکترهاي روشنفکر و احساساتي بود که کلنجارهاي دروني آدم هايي از اين دست را با مهارت به تصوير مي کشيد. اما احمد رضا درويش در فيلم ماندگار کيميا، قالب بازيگري شکيبايي را شکست و با تغيير موقعيت اجتماعي و روش زندگي شخصيت شکيبايي و استفاده از توانمندي هاي او، نه تنها يکي از بهترين فيلم هاي سينماي دفاع مقدس را ساخت که باعث شد تا خسرو شکيبايي يکي از ماندگارترين شخصيت هاي سينمايي دفاع مقدس را خلق کند.
در آغاز جنگ تحميلي، همسر رضا(شکيبايي)باردار است و بايد مورد عمل جراحي قرار گيرد. رضا او را به بيمارستان مي رساند و خود به اسارت قواي دشمن در مي آيد . همسر رضا حين عمل جراحي مي ميرد و شکوه جراحِ فرزند رضا را نجات مي دهد. پس از گذشت 10سال وقتي رضا از اسارت آزاد مي شود پي مي برد که همه اعضاي خانواده اش را از دست داده . حال او در جست و جوي تنها بازمانده خود يعني فرزندش است . کيميا فرزند رضا نزد شکوه در مشهد زندگي مي کند و مشکل اينجاست که شکوه به طور کامل به کيميا وابسته شده است. پس از کش و قوس هاي فراوان عاقبت رضا از حق خود مي گذرد.
بازي بي نظير شکيبايي در نقش رضا، يک فرد عامي اهل خرمشهر در اين فيلم مثال زدني است . در نيمه اول فيلم همچون ديگر نقش آفريني هاي شکيبايي شاهد کاراکتري پر جنب و جوش هستيم که تند حرف مي زند. اما پس از بازگشت از اسارت با شخصيتي کاملا دگرگون شده مواجهيم. شخصيتي آرام که به کندي و سختي حرف مي زند و کمترين تحرکي ندارد . زنده ياد شکيبايي براي ايفاي اين نقش دشوار از ويژگي هاي منحصر به فرد صداي خود نيز بهره فراوان گرفت. حاصل کار سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول مرد از سيزدهمين دوره جشنواره فيلم فجر در سال 1373بود.